URSULA VON DER LEYEN

Ursula von der Leyen Alman politikacı ve Diplomat

8 Ekim 1958’de, Brüksel, Belçika’da doğan ve Almanya’da Hristiyan Demokrat Birliği partisine gönül vermiş olan ve evlenmeden önce Ursula Albrecht olarak bilinen Ursula von der Leyen 2019-2023 tarihleri arasında AB Komisyonu Başkanı olarak görev yapmış Belçikalı bir doktordur.

URSULA VON DER LEYEN EĞİTİM HAYATI

URSULA VON DER LEYEN AKADEMİK KARİYER

URSULA VON DER LEYEN POLİTİK KARİYER

Hayatının İlk Dönemleri ve Eğitimi

Ursula von der Leyen, Avrupa Ekonomik Topluluğu Komisyonu’nda kabine şefi olarak görev yapmış olan Alman politikacı Ernst Albrecht’in kızıydı. Göttingen ve Münster Üniversiteleri ile London School of Economics’te ekonomi eğitimi aldı (1977-80) ancak mezun olamadı. Bunun yerine tıbba yöneldi ve Hannover (Almanya) Tıp Fakültesi’nden (MHH) mezun oldu (1987). MHH’nin jinekoloji kliniğinde asistan hekim olarak çalıştı (1988-92) ve 1991 yılında tıp doktoru unvanını aldı. Eşi Heiko von der Leyen Stanford Üniversitesi’nde öğretim üyesiyken (1992-96) Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşadı. Almanya’ya döndükten sonra 1998-2002 yılları arasında MHH Epidemiyoloji, Sosyal Tıp ve Sağlık Sistemleri Araştırmaları Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Ayrıca halk sağlığı alanında yüksek lisans derecesi (2001) almıştır.

1990’da Hıristiyan Demokrat Birliği’ne (CDU) katılan Ursula von der Leyen, 1996’da babasının yönettiği Aşağı Saksonya eyaletinin (1976-90) siyasetine dahil oldu. Leyen, 2004 yılında CDU’nun liderlik komitesinin bir üyesi olarak seçilmeden önce bir dizi yerel ve eyalet görevinde bulundu. CDU’nun 2005’teki federal seçimleri kazanmasının ardından Başbakan Angela Merkel’in ilk kabinesinde aile işleri, yaşlılar, kadınlar ve gençlik bakanı olarak atandı. Von der Leyen’in Almanya’nın düşük doğum oranına yönelik önlemleri arasında, bir çocuğun doğumunu takiben işten ücretli ebeveyn izni uygulaması ve çocuk bakım tesislerinin büyük ölçüde genişletilmesi vardı. 2009 yılında Bundestag (parlamento) üyeliğine seçildi ve Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı oldu. Bu görevdeyken, devam eden mali kriz onu sosyal yardım harcamalarını kısmaya zorladı. 2010 yılının sonlarında von der Leyen CDU’nun genel başkan yardımcılığına seçildi.

Almanya Savunma Bakanlığı Döneminde URSULA VON DER LEYEN

Bazıları tarafından Merkel’in olası halefi olarak görülen Ursula von der Leyen, Aralık 2013’te savunma portföyünü elinde tutan ilk kadın oldu. Bu görevde bir yandan Bundeswehr’de (federal silahlı kuvvetler) reform yapmaya çalışırken bir yandan da çeşitli zorluklarla mücadele etti. Mart 2014’te Ukrayna’nın bir parçası olan Kırım, Rusya tarafından ilhak edildi. Kriz NATO’nun kabiliyetleri konusunda yeni endişelere yol açtı, özellikle de Ekim 2014’te Almanya Savunma Bakanlığı’nın bağımsız bir incelemesinin tedarik sürecinde çok sayıda “sorun ve riski” ortaya çıkarmasının ardından. Savaşa hazır ekipman eksikliği nedeniyle ülkenin NATO’ya olan askeri taahhüdünü yerine getirebileceğine dair şüpheler, bazı müttefiklerin Almanya’ya askeri harcamalarını arttırması için baskı yapmasına yol açtı.

Ursula von der Leyen ülkesinin Avrupa’nın savunmasında daha önemli bir rol üstlenmesi için kamuoyu önünde çağrıda bulundu ve daha sonra askeri teçhizat için fon sağlanmasına yardımcı oldu. Bir başka kriz de 2015 yılında Avrupa’ya gelen ve çoğu Almanya’ya sığınmak isteyen mülteci dalgasıyla ortaya çıktı. Bu durum kaynakları zorladı ve göç karşıtı çabalara yol açtı. Von der Leyen, mültecileri teröristlerle bir tutmanın hata olduğunu savunarak itidal çağrısında bulundu. Ancak Paris (2015) ve Brüksel’deki (2016) terör saldırılarının ardından Von der Leyen’in tutumu giderek daha fazla tepki çekti.

Şubat 2018’de Alman askeri teçhizatı üzerine yapılan bir araştırma, önemli silah sistemlerinin sadece bir kısmının savaşa hazır olduğunu ortaya koydu. Almanya’nın savaş uçaklarının üçte birinden daha azı, tanklarının yarısından daha azı ve sadece üç ağır nakliye uçağı konuşlandırılmaya hazırdı. Von der Leyen bulgulara tepki göstererek onlarca yıllık harcama eksikliklerini telafi etmenin zaman alacağını söyledi ve Merkel hükümeti savunma bütçesinde önemli bir artış taahhüdünde bulundu. 2024’e kadar GSYH’nin %1,5’i olarak belirlenen savunma harcamaları hedefi, 2014’te NATO liderleri tarafından kararlaştırılan %2,0’lik hedefin altında kaldı; ancak Bundeswehr genişletilmiş işgücü hedeflerine ulaşmakta zorlandı. Von der Leyen, uzun süredir Almanya’da ikamet eden yabancı Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarını da askere almayı önerdi ancak diğer AB liderleri bu tür çabaların askeri hazırlıklarını nasıl etkileyebileceği konusunda endişelerini dile getirdi.

Avrupa Komisyonu başkanlığına giden yol

Ekim 2018’de CDU’nun bölgesel seçimlerde kötü bir performans sergilemesinin ardından Merkel, parti lideri olarak bir dönem daha aday olmayacağını açıkladı. Ursula von der Leyen, Merkel’in protégé Annegret Kramp-Karrenbauer’in sonunda doldurduğu pozisyon için kampanya yürütmeyi reddetti. Bir zamanlar Merkel’in veliahtı olarak görülen von der Leyen’in aday bile olmaması, savunma portföyünün zehirli bir kadeh olmaya devam ettiğinin kanıtı olarak görüldü. İç siyasi kariyeri sekteye uğrayan ve parlamentonun savunma bakanlığı ihale sürecindeki usulsüzlükleri ve olası kayırmacılıkları araştırdığı bir dönemde von der Leyen’in kurtuluşu beklenmedik bir kaynaktan gelecekti.

Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker’in görev süresinin Kasım 2019’da sona ermesi ve yerine geçecek ismin AB’nin 28 üye ülkesinin hükümet başkanları olan Avrupa Konseyi tarafından seçilmesi planlanıyordu. Nihai onay ise Avrupa Parlamentosu’na ait olacaktı. Yine de bu süreç, Mayıs 2019’da yapılan ve merkezci iktidar koalisyonunun uzun süredir sahip olduğu çoğunluğu kaybettiği seçimlerin sonuçları nedeniyle karmaşık bir hal aldı.Haziran 2019’da kapalı kapılar ardında müzakereler başladığında AB liderleri bir yandan merkez sağ ve merkez sol bloklar tarafından kabul edilebilir bir uzlaşı adayı bulmaya çalışırken diğer yandan da Avrupa Parlamentosu’nun Yeşiller, liberaller ve Euroskeptik üyelerinden onay almak için yeterli desteği bulmakta zorlandılar.

Sonuçsuz bir zirvenin ardından önde gelen üç adayın elenmesinden başka bir sonuç çıkmayınca, Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB’nin üst düzey görevlerini Batı Avrupalılardan oluşan bir dörtlü ile dolduran bir paket anlaşmaya öncülük etti. Belçika Başbakanı Charles Michel Tusk’ın yerine aday gösterildi, İspanya Dışişleri Bakanı Josep Borrell dış politika portföyünü Federica Mogherini’den devralmak üzere seçildi ve Uluslararası Para Fonu başkanı Christine Lagarde, Mario Draghi’nin ardından Avrupa Merkez Bankası başkanı olarak seçildi.Ancak en şaşırtıcı olanı Juncker’in yerine Avrupa Komisyonu başkanlığına von der Leyen’in aday gösterilmesiydi. Saygın bir Avrupa Topluluğu yetkilisinin kızı olmasına rağmen von der Leyen’in kendisi Brüksel müesses nizamına yabancı biri olarak görülüyordu ve merkezci ve liberal parlamenter blokların desteğini almış olsa da onaylanma olasılığı konusunda şüpheler vardı.

16 Temmuz 2019’da Ursula von der Leyen 747 oyun 383’ünü (374 oy gerekiyordu) alarak kıl payı farkla seçildi.Ertesi gün Almanya Savunma Bakanlığı görevinden istifa etti ve yerine Kramp-Karrenbauer getirildi. Ursula von der Leyen‘in 1 Kasım’da Juncker’in yerine geçmesi bekleniyordu, ancak kabinesinin yapısı konusundaki anlaşmazlıklar iktidarın devrini bir ay geciktirdi.1 Aralık’ta Avrupa Komisyonu Başkanı olarak görev yapan ilk kadın oldu.

Avrupa Komisyonu Başkanlığı

Ursula Von der Leyen’in ilk öncelikleri arasında AB içinde cinsiyet eşitliğinin ele alınması ve Avrupa Yeşil Mutabakat programı ile iklim kriziyle mücadele yer alıyordu.Ancak göreve geldikten birkaç ay sonra von der Leyen yönetimi, son yüzyılda kamu sağlığına yönelik en büyük tehditle yüzleşmek zorunda kaldı. Koronavirüs SARS-CoV-2 salgını dünya çapında ölüm ve yıkıma neden oldu ve AB’deki ülkeler SARS-CoV-2’nin neden olduğu potansiyel olarak ölümcül hastalık olan COVID-19’un yayılmasını durdurmak amacıyla sınır kontrollerini yeniden uygulamaya koydu.Hızla mutasyona uğrayan virüsü kontrol altına almak amacıyla işyerleri kapatıldı, okullar tatil edildi ve sokağa çıkma yasakları uygulandı.Pandeminin mali ve insani maliyeti çok büyük oldu; AB ekonomisi yüzde 6’dan fazla daraldı ve hastalık nedeniyle yüz binlerce kişi hayatını kaybetti.Hükümetler etkili bir aşı geliştirmek ve dağıtmak için yarıştı ve 2021’in sonunda AB vatandaşlarının yaklaşık dörtte üçü en az bir doz COVID-19 aşısı almıştı.

Ursula von der Leyen, AstraZeneca ile yapılan bir anlaşmanın tedarik sorunları nedeniyle başarısızlığa uğramasının ardından bu aşıların Pfizer’den temin edilmesinde kişisel bir rol oynamıştı, ancak bu anlaşmanın ayrıntıları daha sonra inceleme altına alındı.AB’nin resmi izleme grubu, bilgi edinme özgürlüğü talebine cevaben von der Leyen ve Pfizer CEO’su Albert Bourla arasındaki metin mesajlarını yayınlamadığı için Avrupa Komisyonu’nu resmi olarak kınadı.Avrupa Savcılığı daha sonra aşı alımıyla ilgili resmi bir soruşturma başlattı.

Dünya Sağlık Örgütü, 2022 yılına kadar COVID-19’un Avrupa’da doğrudan ya da dolaylı olarak üç milyondan fazla can aldığını tahmin ediyordu. AB’nin doğu sınırında yeni bir tehlike ortaya çıktığında virüs tehdidi henüz azalmaya başlamıştı.2021’in sonlarında Rusya, Batı Rusya’da, Rus işgali altındaki Ukrayna özerk cumhuriyeti Kırım’da, Belarus’ta ve Moldova’daki Rus destekli ayrılıkçı Transdniestria bölgesinde büyük bir askeri yığınak yapmaya başladı.Ocak ve Şubat 2022’de AB hükümetlerinin liderleri, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik kaçınılmaz gibi görünen işgalini engellemek amacıyla Moskova ve Kiev arasında mekik dokudu ve von der Leyen AB’nin Rus gaz ihracatından vazgeçmeye başladığını duyurdu.

Rusya-Ukrayna Savaşı; Ursula von der Leyen

24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı bir işgal başlatmasıyla İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da yaşanan en büyük çatışma başladı. Belarus’tan saldıran Rus birlikleri Kiev’e doğrudan ilerleme girişiminde bulundu, ancak güçlü bir Ukrayna savunması tarafından kontrol edildiler.Diğer Batılı liderlerle birlikte çalışan von der Leyen, çok çeşitli Rus işletmelerini, endüstrilerini ve bireylerini hedef alan kapsamlı bir yaptırım paketini yürürlüğe soktu.Ayrıca Ukrayna’ya 500 milyon Avroluk doğrudan askeri yardım sözü verdi; Ursula von der Leyen, 27 Şubat’ta düzenlediği basın toplantısında “Avrupa Birliği ilk kez saldırı altındaki bir ülkeye silah ve diğer teçhizatın satın alınmasını ve teslim edilmesini finanse edecek” diyerek bu hamlenin önemini kabul etti.Nisan 2022’de von der Leyen Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ile görüşmek üzere Kiev’e birkaç ziyaretten ilkini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında “Ukrayna’nın Avrupa ailesine ait olduğunu” belirtti ve Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne katılma niyetini resmileştirecek evrakı bizzat teslim etti.Von der Leyen sürecin hızlandırılmasını sağladı ve Ukrayna’ya 23 Haziran’da AB adayı statüsü verildi.

Ağustos 2022’de Rusya, Avrupa’ya gaz sevkiyatını keserek AB’ye misilleme yaptı ve enerji fiyatlarının fırlamasına neden oldu.Rusya’nın Ukrayna ile AB’nin arasını açmak için enerjiyi silah olarak kullanmaya çalışacağı uyarısında bulunan Von der Leyen, Avrupa’nın enerji piyasalarında reform yapma ve Rus gazından uzaklaşma sözü verdi.
Yılsonuna gelindiğinde von der Leyen, AB’nin 27 üye ülkesi için bir gaz fiyatı üst sınırı müzakere etti ve Ocak 2023’te Avrupa doğal gaz fiyatları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini başlattığı zamankinden daha düşüktü.