Çin Tayvan Gerilimi İşgale Dönüşür mü?
Çin Tayvan ile barışçıl yöntemlerle birleşmeyi tercih ettiğini ifade etmeye devam etse de uzmanlar Çin’in güç kullanmaktan hiçbir zaman kaçınmayacağı hususunda mutabık. Nitekim Çin, son yirmi yıldır askeri modernizasyon gayretleri kapsamında; balistik füzelerden gelişmiş savaş uçaklarına ve dünyanın en büyük donanmasını oluşturma gayretlerine kadar, Tayvan’ı güç kullanarak ilhak etmesini sağlayacak yetenekler geliştirmeye odaklanmıştır.
Çin’in tarihsel olarak Tayvan’ı bünyesine katma konusunda ki emelleri açıkça okunabilir ancak; Tayvan’ı askeri güç kullanarak ilhakı teknik ve askeri taktik açısından son derece zor ve maliyetli bir seçim olacaktır.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu, son yıllarda Tayvan çevresindeki askeri tatbikatlarının ölçeğini ve ciddiyetini arttırarak, geliştirmekte olduğu savaş yeteneklerini test etmeyi sürdürüyor. Tayvan’ın kontrolünü barışçıl yollarla ele geçirme ihtimali azaldıkça, Tayvanlı kimliği popülaritesi arttıkça ve en önemlisi; Tayvanlıların Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile birleşme isteği azaldıkça, Çin siyasi hedeflerine ulaşmanın tek yolunun
güç kullanmak olduğu sonucuna varacaktır.
Table of Contents
Çin Tayvan’ı Neden İstiyor?
Çin Halk Cumhuriyeti hiçbir zaman Tayvan’ı yönetmemiş olsa da, liderleri adayı Çin toprağı olarak görmektedir. Çinlilere göre bu bölücü ve ayrılıkçı Çin Eyaleti (Tayvan), gerekirse güç kullanılarak Pekin’in kontrolü altına alınmalıdır.
Çin lideri Xi Jinping, Tayvan ile birleşmeyi ülkenin “yeniden yapılandırılmasının” “özü” olarak adlandırıyor ve bunun ÇHC’nin yüzüncü yıldönümü olan 2049’a kadar gerçekleştirilmesi gerektiğini her fırsatta ve her platformda dile getirmeye devam ediyor. Ancak bu hedefe askeri olarak ulaşmak oldukça zorlayıcı olacaktır.
Ukrayna’nın yaşadıkları ile Tayvan’ın konumu arasında ciddi benzerlikler bulunmaktadır. Zira Ukrayna, bağımsız bir devlet olarak var olması gerektiğine inanmayan daha güçlü bir otoriter sınır komşusu güç tarafından işgal edilmiştir. Tayvan ise benzer bir tehdidi yıllardır yaşamaktadır. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından pek çok Tayvanlı, Çin’in Tayvan’ı işgal etmesinin artık daha olası olduğunu ve konunun daha ciddi ele alınması gerektiğini düşünmeye başladı.
Çin, gerektiğinde Tayvan’ı güç kullanarak kontrolü altına almak için askeri yeteneklerini geliştirmek için büyük yatırımlar yapıyor. Ancak teoride ne kadar hazırlık yaparsa yapsın, pratikte Tayvan’ı işgal etmek ya da başarılı bir abluka uygulamak modern tarihin en karmaşık askeri operasyonunu gerektirebilir. Ayrıca unutulmamalı ki Çin ordusu yetmiş yılı aşkın bir süredir büyük bir savaşa girmedi ve ordusu tatbikatlar dışında gerçek savaş algısından ve tecrübesinden uzak.
Tayvan Boğazı’nın Askeri Harekata Etkileri
Tayvan’ı işgal etmek için Çin’in hava, kara ve deniz gücünün yanı sıra elektronik ve siber savaşı da senkronize eden olağanüstü karmaşık bir askeri operasyon yürütmesi gerekecektir. Doksan milden daha geniş olan Tayvan Boğazı inanılmaz derecede dalgalıdır ve iki muson mevsimi ve diğer aşırı hava olayları nedeniyle, denizden bir işgal / çıkarma yılın sadece birkaç ayında uygulanabilir.
Yüz binlerce asker ile Tayvan Boğazı’nı geçerek bir çıkarma harekatı icra etmek haftalar alır ve binlerce gemi gerektirir. Her bir geçiş saatler sürecek ve Tayvan’ın gemileri hedef almasına, potansiyel çıkarma alanlarına asker yığmasına ve bariyerler kurmasına olanak sağlayacaktır.
Ayrıca baskın tarzında bir harekat olası görülmemektedir. Zira; Çin’in doğu kıyılarına askeri yığınaklanma yapması ve birliklerini kaydırması ve Tayvan ve ABD’nin muhtemelen tespit edebileceği başka görünür hazırlıklar yapması gerekecektir.
Çin’in Tayvan’ı başarılı bir şekilde işgal etmek için ihtiyaç duyacağı deniz araçlarına sahip olup olmadığına dair bazı soru işaretleri bulunmaktadır. Çin’in amfibi gemi filosu nispeten küçüktür ve Pekin muhtemelen işgalci bir gücü desteklemek ve takviye etmek için sivil gemilere yönelecek olsa da bunların kullanılması askeri çıkarma gemileri kadar pratik olmayacak ve ayrıca daha kolay hedef haline gelecektir.
Çıkarma Yapılabilecek Çok Az Bölge Var
Çin birlikleri boğazı başarıyla geçse bile Tayvan’daki birkaç derin su limanı ve plaj dışında büyük bir çıkarma harekatında kullanılabilecek elverişli plaj sayısı oldukça azdır. Pekin ayrıca Tayvan’ın olası bir işgal girişimi halinde daha savaşın başlangıcında önemli limanlarını tahrip ederek kullanılmaz hale getirmeyi de göze alacaktır.
Tayvan’ın batı kıyısında bulunan plajlarının çoğunda sığ sulardan oluşan oldukça geniş bir yaklaşma alanı bulunmaktadır ki bu derinlikler bir çıkarma harekatı için oldukça önemli tahdit oluşturur. Tayvan’ın doğu kıyısı ise, çıkarmayı yapsa bile askeri birliklerin tırmanamayacağı kadar dik uçurumlarla kaplıdır. Tayvan’ın başlıca nüfus merkezlerine ulaşmak sadece birkaç dar geçit ve tünel aracılığıyla mümkündür ve Tayvan bunları yok edebilir ya da savunabilir.
2’nci Dünya Savaşı’nda Normandiya Çıkarmasındaki D-Day operasyonu, yedi bin gemi ve yaklaşık iki yüz bin askerin yaklaşık yüz millik Manş Denizi’ni geçtiği, askeri tarihin en büyük amfibi çıkarması olarak hafızalarda yerini koruyor. Üç haftadan uzun bir süre boyunca 850.000 asker Fransa’yı kurtarmak için Normandiya sahillerine çıkarma yaptı. Çin’in Tayvan’a yapacağı bir amfibi çıkarma muhtemelen D-Day‘i bile gölgede bırakacaktır.
Tayvan ayrıca olası bir çıkarma harekatını sekteye uğratmak maksadıyla deniz ve kara mayınları mayınları, gemilerin yanaşmasını önleyecek engel sistemleri ve çıkarmayı başarması halinde ilerleyecek zırhlı araç engelleri de dahil olmak üzere kapsamlı savunma yatırımları yapmıştır.
Çin’in hızlı askeri modernizasyonuna ve Tayvan Boğazı’nda sürekli test ettiği askeri planlarını gerçekleştirmeye yönelik ciddi hazırlıklarına devam ederken, hesaba katması gereken en önemli unsur Tayvan’ın doğal engel vasfına sahip dağlık arazisidir. Gerçi Çin yönetiminin, kendi yakın tarihine baktığında; nicelik ve nitelik olarak yetersiz orduların asimetrik yöntemleri ve gerilla savaşı metotlarını uygun şekilde kullanarak çok güçlü ordulara karşı zaferler kazanabileceğini iyi biliyor olmaları gerekir. Bu konuda da hazırlıkları olduğunu ve tatbikatlarda karşıt kuvvet oynatırken bu hususları dikkate aldıklarını değerlendiriyoruz.
Dağlık ve Geçit Vermeyen Arazi Yapısı
Çin Tayvan’da başarılı bir şekilde kıyıya çıkabilse ve hatta kıyı başını tesis etse bile, içerilere ilerlemek ve adanın kontrolünü sağlamak için dağlık arazide mücadele etmekte zorlanacaktır. Buna karşılık Tayvan ordusu, araziyi nasıl kullanacağını ve onu nasıl savunacağını bildiği için yani araziyi çok iyi tanıdığı için oldukça önemli bir avantajına sahiptir.
Tayvan’ın 3.500 m.yi aşan dağ zirveleri vardır. Tayvan birlikleri bu dağlarda saklanabilir ve bir gerilla savaşı yürütebilir. Bu tarzda bir mücadeleyi Mao Zedung önderliğinde bundan yaklaşık 70 sene önce veren ve kurumsal hafızasında taşıyan Çin Ordusu karşılaşacağı tüm zorlukları hesap ediyor olmalı.
Bahse konu dağları aşarak adanın içlerine doğru ilerlemek Çin ordusu için zor olacak, bu da Tayvan’ın doğu kıyısını çok daha az kullanışlı hale getirecek ve işgalcileri adanın batı kıyısına kanalize edecektir. Buna ek olarak, Tayvan’ın güneyinde önemli limanlar olmasına rağmen, kuzeye doğru hareket etmek de zordur çünkü arazinin elvermemesi nedeniyle çok az sayıda önemli karayolu ve çok sayıda nehir geçişi vardır. Sonuç olarak, bir Çin işgali muhtemelen Taipei yakınlarındaki limanlara ve sahillere odaklanmak zorunda kalacaktır.
Stratejik Tıkanma Noktaları
Çin Tayvan üzerinde tam kontrol kurmak istiyorsa bu siyasi hedefini gerçekleştirmenin tek yolu başkent Taipei’nin kontrolünü ele geçirmek olacaktır. Ancak Taipei’nin kontrolünü ele geçirmek kolay değil; son derece zor ve karmaşıktır. Savunmacıların işgalci bir gücü hedef almak için kullanabileceği dağlarla çevrili bir çanağın içinde yer alan bu şehre uzanan yol sayısı da oldukça azdır ve geçit-boğazlara tabidir.
Seçilebilecek az sayıda uygun sahil ve limanın bulunması ve kuvvetlerin ada boyunca hareket ettirilmesinin zorluğu nedeniyle Çin, Tayvan’ın başkent bölgesine yoğunlaşacaktır. Çin ordusu Taipei’nin kontrolünü ele geçirmeye ve Tayvan hükümetini devirmeye çalışacaktır.
Tayvan, Çin ordusunun başkenti ele geçirmesini engellemek için şehrin ana limanını ve şehre giden tünel ve otoyolları yok etmeyi seçebilir. Ayrıca; yıpratıcı bir mücadele sonunda ilerlemeyi başarsa bile Çin ordusu Taipei’yi kontrol altına alabilmek adına bir şehir savaşı yürütmek zorunda kalacaktır.
Şehir Savaşı Maliyetli Olacaktır
Adanın arazisi göz önüne alındığında, Tayvan’ın yirmi üç milyonluk nüfusunun çoğu, yedi milyonu Taipei’de olmak üzere bir avuç şehirde yaşamaktadır. Çin, Tayvan’ı ele geçirmek için sokak sokak savaşmasını gerektirecek bir şehir savaşına girmek zorunda kalacaktır. Bu da yavaş ilerleyen ve yüksek maliyetleri olan bir harekatı kabul etmek anlamına gelecektir.
Tayvan, işgali zor ve yüksek maliyetli hale getirecek, belirsizliği artıracak ve ilerlemeyi zorlaştıracak doğal avantajlara sahiptir. Yine de Tayvan halkının savaşma ve direnme iradesi muhtemelen dağlardan, limanlardan, yollardan ya da okyanustan daha belirleyici olacaktır. Eğer Çin operasyonu çok az bir muhalefetle gerçekleştirirse, muhtemelen bu engelleri daha kolay aşabilir. Ancak, savaşma azim ve kararlılığı ile ülkelerini savunmaya adanmış milyonlarca Tayvanlı ile karşı karşıya kalırsa, Çin beklentilerinin çok daha üzerinde zorlu bir savaşla karşı karşıya kalacaktır.
