“Bana bunun nasıl biteceğini söyle.” O zamanlar 101. Hava İndirme Tümeni’nin komutanı olan David Petraeus‘un 2003 yılında gazeteci Rick Atkinson’a söylediği meşhur söz buydu. Irak Savaşı’nın henüz başlarındaydı; ABD liderliğindeki ezici üstünlüğe sahip koalisyon, konvansiyonel yöntemlerle savaşan Iraklı düşmanlarını ezip geçmişti ama ülke mezhepsel katliamlara sürüklenmeye ve cihatçılar için bir cazibe merkezi haline gelmeye başlamıştı.
Şu anda İsrail’deki politika yapıcılar ve planlamacılar arasındaki konuşmalara da aynı duygu hakim olmalı. Çünkü savaş, politikanın başka araçlarla gerçekleştirilmesidir. Bir savaşı yürütmeye girişen bir ulusun savaşa başlamadan önce aklında politika hedefleri olmalıdır. Hükümet ve silahlı kuvvetleri, herhangi bir operasyonel planın, düşmanın ana gücü ya da ana direniş hattıyla ilk temas kurulduktan sonra harekatın nasıl ilerleyeceğini herhangi bir kesinlik derecesinde öngöremeyeceğini de akılda tutmalıdır. Bu düşünceler İsrail hükümeti ve İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) karşı karşıya olduğu durum için de geçerlidir.
Hem IDF hem de İsrail hükümet yetkilileri tarafından yapılan çok sayıda açıklamada Hamas’ın tamamen yok edilmesinden bahsediliyor. Hamas’ın 7 Ekim’deki eylemleri pogrom (1800’lü yılların sonu ve 1900’lerin başlarında Rusya kontrolündeki bölgelerde gerçekleşen Yahudi katliamları) görüntülerini çağrıştırdığı için duygular anlaşılır bir şekilde yükseliyor. Sadece bu kelime bile tüyler ürpertici. Kesin politika hedeflerini akılda tutmak ve savaş alanındaki ve bilgi alanındaki koşullar değiştikçe kampanyanın yürütülmesinin de değişmesi gerektiğini kabul etmek için daha fazla neden var. Hamas’ın İsrail’e ve İsrailli sivillere yönelik saldırıları sırasında sergilediği vahşet, canice ve vahşice olabilir, ancak İsrail hükümeti aynı gözle bakılmayı göze alamaz. Bu savaş, sosyal medya çağında yürütülen her savaş gibi, sürekli gözlem altında yürütülecektir. Görüntüler fikirleri etkileyecek ve görüntüler maksimum etki için değiştirilebilecektir. Enformasyon savaşları Clausewitzci aşırılığa, muharebedeki gerçek eylemlerden daha hızlı yönelecektir. İsrail’in stratejik hedeflerinin analizi için en doğru yöntem savaşa önce düşmanın perspektifinden bakmaktır.
Hamas’ın Bakış Açısından Net Değerlendirme
Hamas liderliğinin nihai savaş hedefleri İsrail’in yok edilmesi ve Gazze’de iktidarın elde tutulmasıdır. Hamas kazanmak ya da daha doğru bir ifadeyle kaybetmemek için diplomatik, ekonomik, siyasi ve askeri olarak her türlü çabayı gösterecektir.
Hamas’ın kendi varlığını hayati önemde gördüğü açıktır; ancak bu görüş, Hamas’ın saldırgan güçlere karşı canlı kalkan olarak kullanacağı Gazze halkının çoğunluğu tarafından benimsenmeyebilir. Hamas, güvenlik ve istihbarat ağı aracılığıyla Gazze halkı üzerinde ciddi bir kontrol uygulamaktadır. Hamas’ı savunmayı hayatta kalmak için tek seçenek olarak görmedikleri sürece Hamas Gazze halkının sadık desteğini sağlayamayabilir. Hamas, İsrail’in savaş hedeflerini sınırsız olarak gördüğü ve İsrail’in hedefinin Hamas’ın tamamen yok edilmesi olduğunu düşündüğü için, Gazze halkını bunun kendilerinin de yok edilmesi anlamına geldiğine ikna etmeye çalışacaktır.
Dolayısıyla Hamas, Arap komşularını Hamas’a yönelik her saldırının İslam’a ve Filistin halkına yönelik bir saldırı olduğuna ikna etmeye çalışacaktır. Hamas ve destekçileri medyayı kullanarak, özellikle de İsrail’in kara harekatı başladığında, Gazze halkına karşı acımasız bir saldırı olduğu imajını yaratmaya çalışacaktır.
Hamas bir yandan saldırıya karşı bazı sivil direnişleri örgütlemeye çalışırken diğer yandan da mülteci trafiği ve ana ikmal hatlarının tıkanmasıyla sonuçlanacak bir korku iklimi yaratmaya çalışacaktır. Hamas erken dönemde bazı kazanımlar elde etmeyi tercih edecektir, ancak Hamas’ın Gazze’nin kontrolünü ele geçirmesinden bu yana görüldüğü üzere, örgüt liderliği Gazze halkı üzerindeki olumsuz etkisine bakmaksızın uzun vadeli bir etki göstermeye kararlıdır.
Hamas, savaşı durdurmak için alınacak uluslararası önlemlerin İsrail üzerinde hassasiyet yaratacağına inanıyor. Bu nedenle örgüt, enformasyon ve siber araçları kullanarak İsrail’e yönelik yaygın desteği engellemeye çalışacaktır.
Hamas, ABD’nin İsrail’in eylemlerinin masum Filistinlilere karşı acımasız saldırılar olarak gösterilmesine siyasi olarak dayanamayacağını düşünüyor ve ABD’de ve hükümetleri İsrail’i destekleyen diğer ülkelerde halkın, Hamas’ın ortadan kaldırılmasının çok sayıda can kaybını veya büyük kaynakların harcanmasını haklı çıkaracak kadar yüksek bir değere sahip olduğuna inanmayacağı fikrine güveniyor. Hamas ve başta İran olmak üzere destekçileri, Gazze’deki ölü masumların görüntülerine ve İsrail’in zaman içinde harekete geçmesini engellemek ya da sınırlamak için uzun bir savaş olasılığına güveniyor. Sonuç olarak Hamas, ABD’nin İsrail’i destekleme çabalarının sınırlı olduğunu düşünüyor çünkü ABD’nin diğer operasyonlarına yönelik kaynak gereksinimleri nedeniyle kaynakların tamamının Hamas’a karşı harcanacağına inanmıyor.
ABD Politika Hedefleri
Hamas, ABD’nin İsrail’e verdiği desteğin belirli bir seviyesini kritik bir parametre olarak görmekte bir dereceye kadar haklı.
Başkan Biden, dışişleri ve savunma bakanları Amerika’nın desteğini yineleyerek bu desteği “kaya gibi sağlam” ve “demir gibi sağlam” olarak tanımladılar. Amerika Birleşik Devletleri fiilen güç kullanmasa da İsrail’e savaş araçları tedarik etmektedir. Bu güç kullanma biçimi aynı zamanda politik hedefleri de göz önünde bulundurmalıdır. Hem ABD hükümetinin resmi açıklamalarına hem de çeşitli ABD hükümet yetkililerinin medya önünde söylediklerine dayanarak, aşağıdaki varsayılan ABD politika hedefleri şekillenmektedir:
İsrail’e destek, ABD’nin barışa yönelik ciddi tehditler karşısında güvenilir ve istikrarlı bir müttefik olarak konumunu güçlendirecektir.
İsrail’e verilen destek, ABD’nin, terörün ve haksız güç kullanımının meşru bir devlet aracı olarak kullanılmasına karşı çıkma kararlılığını bir kez daha teyit edecektir.
Hamas’a karşı savaşın başarıyla sonuçlanması, Suudi Arabistan Krallığı ile İsrail devleti arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için bir araç ve bölge için daha geniş ve kalıcı bir siyasi çözüm için bir basamak oluşturacaktır.
İsrail Politikası
Hamas’ın çıkarlarına ve ABD’nin belirli politika hedeflerine ilişkin bu değerlendirmeyi göz önünde bulundurarak, İsrail’in hem stratejik hem de yaklaşan askeri harekata ilişkin hedeflerini açıklığa kavuşturmak mümkündür. Hamas’ı yok etme hedefi göz önüne alındığında, hem İsrail hükümeti hem de IDF savaşın nasıl yürütüleceği kadar nasıl sona ereceğini de düşünmelidir. İsrail hükümeti güç kullanarak neler yapabileceğini ya da yapamayacağını bilmek zorundadır. Politika hedefleri hükümetin tamamının ortak çabasını gerektirecektir. Peki bu hedefler neler olabilir?
Gazze’deki Operasyonların Politika/Stratejik Hedefleri
- Gazze’de, İsrail’i veya İsrail halkını tehdit etmek için terörizmi kullanmaktan vazgeçmiş, geniş tabanlı bir hükümet ile istikrarın sağlanması.
- Gazze’de elde edilebilecek sonuçlar ile diğer bölge ülkelerini teröristlere verdikleri desteği kesmeye ikna etmek ya da zorlamak.
- İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi için Suudi Arabistan Krallığı ile bir anlaşmaya varılması ve İbrahim Anlaşmalarının genişletilmesi için bir restorasyon süreci.
Politikanın, stratejiye ve operasyonların yürütülmesine rehberlik ettiği ve gücün gerçekçi olarak neleri başarabileceği göz önünde bulundurulduğunda, bu politika hedefleri bir dizi IDF askeri hedefine şekil vermektedir:
Gazze’deki Operasyonların Askeri Hedefleri
Hamas’ı istikrarsızlaştırmak, izole etmek ve yok etmek ve Gazze’de yeni, geniş tabanlı bir hükümete destek sağlamak.
Hamas’ın askeri kapasitesini ve altyapısını yok etmek.
İsrail’i Gazze merkezli tehdit ve saldırılardan korumak.
Hamas ve destekçi ülkelerin terör ağlarını yok etmek, bölgesel ve küresel terörizm hakkında istihbarat toplamak, teröristleri ve savaş suçlularını yakalamak veya öldürmek ve Hamas rejimi altında haksız yere tutulan rehineleri serbest bırakmak.
İstenen Son Durum (Endstate)
Bu harekâtı sadece bir cezalandırma vasıtası olarak yürütmek, Hamas’ı yok etmek ve ardından Gazze’yi terk etmek, ne ABD ne de İsrail hükümetlerinin politikalarına hizmet etmeyecektir. Bu harekatın nihai sonucu bölgede daha iyi bir barış için gerekli koşulları oluşturmalıdır. Hamas’ın ortadan kaldırılması sadece İsrail için değil Filistinliler için de barışa giden bir yol sağlamayı içermelidir. Umut olmalıdır.
Gazze’deki harekatın sonunda, yeniden inşa çabaları, genel sekreterin sivil bir özel temsilcisi aracılığıyla BM’nin kontrolü altında yürütülmelidir. Bir güvenlik gücünün oluşturulması gerekecektir; bu gücün örneğin Suudi silahlı kuvvetlerinin komutası altında olması (Bangladeş ve Malezya gibi çoğunluğu Sünni olan diğer ülkelerin hükümetlerinin asker katkısında bulunmaya teşvik edilmesi) kalıcı barışın tesis edilmesi ihtimalini artıracaktır. BM özel temsilcisinin belirleyeceği bir noktada, Gazze halkını ve çıkarlarını gerçekten temsil eden bir hükümetin kurulması için Gazze çapında açık bir seçim yapılmalıdır.
Bunlar şüphesiz acımasız ve zorlu geçecek bir harekata rehberlik etmesi gereken politikaya ilişkin şahsi düşüncelerdir. Hamas bunu yapmasa bile IDF silahlı çatışma yasalarına uygun olarak savaşmalıdır. Profesyonel askerleri barbarlardan ayıran şey bu yasalara bağlılıktır. Her şeyin ötesinde, bu harekat daha iyi bir barış hedefiyle yürütülmelidir. Ancak bu şekilde sürdürülebilir siyasi ve askeri hedeflere ulaşılabileceği düşünülebilir.
kaynakça:
Modern War Institute
wikipedia
theguardian.com
