Türkiye ACD’ye 2013 yılında üye olmuştur ve 27 Eylül 2019 tarihinde başlayan 2019-2020 dönemi için Başkanlık görevini yürütmüştür.
Özet:
Asya ülkeleri arasında işbirliğini geliştirmek ve farklı bölgesel örgütler arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla 2002 yılında kurulan hükümetler arası bir forumdur. Asya’nın tamamını kapsayan ilk uluslararası örgüttür ve ASEAN, SAARC, CICA, İKÖ, KİK, Avrasya Ekonomik Birliği ve ŞİÖ gibi çeşitli bölgesel örgütlerden 35 üyesi bulunmaktadır.
Her yıl toplanan Dışişleri Bakanları, ACD’nin üst organını oluşturmaktadır. Bakanlar toplantıları arasındaki dönemde, proje uygulamasını tartışmak ve BM Genel Kurulu oturumunun oturum aralarında önemli uluslararası ve bölgesel konularda görüş alışverişinde bulunmak üzere çalışma toplantıları düzenlerler.
ACD’nin Sekretaryası Kuveyt’te bulunmaktadır.
Asya İşbirliği Diyaloğu (ACD)
Asya İşbirliği Diyaloğu (ACD), 18 Asya Dışişleri Bakanının ilk kez bir araya geldiği Haziran 2002’de Tayland’ın Cha-Am kentinde açıldı. ACD, Asya’da türünün ilk örneği olan kıta çapında bir forumdur. Daha açık bir ifadeyle ACD, diğer örgütleri tekrarlamadan ya da diğerlerine karşı bir blok oluşturmadan tüm Asya ülkelerini bünyesine katarak ve bir Asya Topluluğu inşa ederek Asya’daki eksik halkayı oluşturmayı amaçlamaktadır. Temel ilkelerden biri Asya’nın güçlü yanlarını birleştirmek ve Asya’daki çeşitliliği ve zengin kaynakları en üst düzeye çıkararak Asya’nın rekabetçiliğini güçlendirmektir. ACD’nin temel değerleri pozitif düşünce; kayıt dışılık; gönüllülük; kurumsallaşmama; açıklık; çeşitliliğe saygı; üye ülkelerin rahatlık düzeyi ve ACD sürecinin gelişen doğasıdır.
ACD, başlangıcından bu yana diyalog ve projeler olmak üzere iki boyutta hızla gelişmiştir.
Diyalog boyutunda, ACD Bakanları ACD’deki gelişmeleri, bölgesel işbirliği konularını ve Asya birliğini geliştirme ve sağlamlaştırma yollarını görüşmek üzere her yıl ACD Bakanlar Toplantılarında bir araya gelmektedir. Dışişleri Bakanları ayrıca Eylül ayında BM Genel Kurulu’nun oturum aralarında bir araya gelerek ACD proje işbirliğinin ilerleyişi hakkında birbirlerini bilgilendirmekte, endişe verici uluslararası meseleler hakkında yapıcı tartışmalar yürütmekte ve uluslararası arenada ‘Asya’nın sesini’ güçlendirmektedir.
Projeler boyutunda
Projeler boyutunda, şu anda birçok ülke enerji, tarım, biyoteknoloji, turizm, yoksulluğun azaltılması, BT geliştirme, e-eğitim ve mali işbirliği gibi 20 işbirliği alanında başrol oyuncusu olmayı teklif etmiştir.
Topluluk düzeyinde
Topluluk düzeyinde, Tayland Aralık 2004’te Birinci ACD Düşünce Kuruluşları Sempozyumuna ev sahipliği yapmış ve ACD’nin akademik kolu olarak hizmet vermek üzere ACD ülkeleri tarafından aday gösterilen akademik kurumlar, kalkınma ağları ve araştırma gruplarından oluşan bir ACD Düşünce Kuruluşları Ağı kurmuştur. Amaçları, derinlemesine çalışma yapmak ve ACD’nin gelişimini desteklemenin yanı sıra ana taşıyıcı projeleri kolaylaştırmaktır.
Tayland, ACD’yi pozitif düşünce ve katılımcıların rahatlık düzeyi tarafından yönlendirilen kıta çapında bir işbirliği çerçevesi olarak başlatmıştır. ACD, Asya’daki çeşitliliği ve zengin kaynakları en üst düzeye çıkararak Asya’nın güçlü yönlerini pekiştirmeyi ve Asya’nın rekabet gücünü güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
ACD Üye Ülkeleri:
Şu anda ACD 35 ülkeden oluşmaktadır: Afganistan İslam Cumhuriyeti, Bahreyn Krallığı, Bangladeş Halk Cumhuriyeti, Bhutan Krallığı, Brunei Darussalam, Kamboçya Krallığı, Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan Cumhuriyeti, Endonezya Cumhuriyeti, İran İslam Cumhuriyeti, Japonya, Kazakistan Cumhuriyeti, Kore Cumhuriyeti, Kuveyt Devleti, Kırgız Cumhuriyeti, Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti, Malezya, Moğolistan, Myanmar Birliği Cumhuriyeti, Nepal, Umman Sultanlığı, Pakistan İslam Cumhuriyeti, Filistin Devleti, Filipinler Cumhuriyeti, Katar Devleti, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan Krallığı, Singapur Cumhuriyeti, Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti, Tacikistan Cumhuriyeti, Tayland Krallığı, Türkiye Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Özbekistan Cumhuriyeti ve Viet Nam Sosyalist Cumhuriyeti.
| Kurucu Üyeler | |||
|---|---|---|---|
| 1. Bahreyn | 2. Bangladeş | 3. Brunei Sultanlığı | 4. Kamboçya |
| 5. Çin | 6. Hindistan | 7. Endonezya | 8. Japonya |
| 9. Kore Cumhuriyeti | 10. Lao PDR | 11. Malezya | 12. Myanmar |
| 13.Pakistan | 14. Filipinler | 15. Katar | 16. Singapur |
| 17. Tayland | 18.Vietnam | ||
| 2003 | 2004 | 2005 | 2006 |
| 19. Kazakistan | 23. Butan | 27. Rusya | 29. Tacikistan |
| 20. Kuveyt | 24. İran | 28. Suudi Arabistan | 30. Özbekistan |
| 21. Umman | 25. Moğolistan | ||
| 22. Sri Lanka | 26. BAE | ||
| 2007 | 2012 | 2013 | 2016 |
| 31. Kırgız Cumhuriyeti | 32. Afganistan | 33. Türkiye | 34. Nepal |
| 2019 | |||
| Filistin |
ACD’nin ana hedefleri:
- Asya’nın ortak güçlü yönlerini ve fırsatlarını belirleyerek Asya ülkeleri arasında işbirliğinin tüm alanlarında karşılıklı bağımlılığı teşvik etmek; bu sayede Asya’da bilgiye dayalı bir toplum geliştirirken, toplumun ve insanların güçlendirilmesini sağlayarak yoksulluğun azaltılmasına ve Asya halkının yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olmak;
- Asya’daki ticaret ve finans pazarını genişletmek ve Asya ülkelerinin rekabet yerine pazarlık gücünü arttırmak ve bunun sonucunda Asya’nın küresel pazardaki ekonomik rekabet gücünü arttırmak;
- Diğer bölgeler için uygun bir ortak haline gelmek amacıyla mevcut işbirliği çerçevelerini desteklemek ve tamamlamak suretiyle Asya’nın potansiyelleri ve güçlü yönleri üzerine inşa ederek Asya işbirliğinde eksik halka olarak hizmet etmek;
- Nihai olarak Asya kıtasını, dünyanın geri kalanıyla daha eşit bir temelde etkileşim kurabilen ve karşılıklı barış ve refaha daha olumlu katkıda bulunabilen bir Asya Topluluğuna dönüştürmek.
